Nieuwe test kan darmkankerscreening verbeteren

Deel dit bericht

Nieuwe test kan darmkankerscreening verbeteren

Een nieuwe test kan voorstadia van darmkanker beter opsporen dan de huidige test. Daarmee kan hij het aantal nieuwe gevallen van darmkanker en de sterfte door deze ziekte verder verminderen. Dat blijkt uit een onderzoek onder leiding van het Antoni van Leeuwenhoek, dat beide testen vergeleek. Het onderzoeksteam van Stichting Darmkanker werkte onder andere ook mee aan het onderzoek. Ze publiceren het onderzoek op 10 februari in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet Oncology.

Elk jaar krijgen in Nederland ongeveer twaalfduizend mensen de diagnose darmkanker, en overlijden er 4000 mensen aan deze ziekte. Als je er vroeg bij bent, dan is de ziekte goed te behandelen. Maar zodra je de eerste symptomen krijgt, zoals afvallen of bloed in de ontlasting, is het vaak al te laat voor genezing. Daarom is in 2014 het bevolkingsonderzoek gestart dat mensen tussen de 55 en 75 jaar elke twee jaar uitnodigt om te testen. Door deze screening krijgen minder mensen darmkanker en zijn artsen er eerder bij.

Drie eiwitten

“De huidige test is goed, maar kan beter”, zegt onderzoeker Gerrit Meijer van het Nederlands Kanker Instituut,, het onderzoeksinstituut van het Antoni van Leeuwenhoek. “We willen er nog eerder bij zijn, zodat we ook voorstadia van kanker al goed kunnen ontdekken. Artsen kunnen deze poliepen tijdens een kijkonderzoek weghalen voordat ze kanker worden.”

Meijer en collega’s van het Nederlands Kanker Instituut werken daarom al jaren aan een nieuwe test. Deze multitargetFIT-test (mtFIT) meet in de ontlasting niet alleen het eiwit hemoglobine, zoals de huidige test (FIT) doet, maar ook twee andere eiwitten. Twee jaar geleden zagen de eerste resultaten er al hoopvol uit.

Voorstadium van darmkanker

Op 10 februari publiceren de onderzoekers de resultaten van een veel groter onderzoek. Het Antoni van Leeuwenhoek, Erasmus MC en Amsterdam UMC hebben de nieuwe en de huidige test (FIT) met elkaar vergeleken met ruim 13.000 mensen in het bevolkingsonderzoek. Met succes. “De nieuwe test spoort vooral meer voorstadia van kanker”, zegt Meijer. “We verwachten dan ook dat de test het aantal nieuwe darmkankers en de sterfte daaraan kan verminderen.” Het afnemen van de test is voor deelnemers even eenvoudig als nu.

De nieuwe test was vaker positief dan de huidige test, waardoor meer mensen een kijkonderzoek van de darm kregen. Artsen ontdekten daardoor bij 299 mensen afwijkingen, tegenover 159 bij de huidige FIT-test. Dat verschil zit met name in het aantal mensen met een voorstadium van darmkanker (216 versus 114). Meijer: “De nieuwe test ontdekt meer grote poliepen, zonder veel meer ‘fout positieve’ uitslagen, waardoor je ten onrechte een kijkonderzoek van de darm zou krijgen.”

Minder darmkanker

Hoeveel extra darmkankers de nieuwe test kan voorkomen, hangt af van hoe de huidige test wordt gebruikt in verschillende landen. Meijer: “Nederland noemt de uitslag van de huidige test pas ongunstig als hij boven een hoge drempelwaarde uitkomt. Doorberekening van onze resultaten laat zien dat in die situatie de nieuwe test ervoor zou kunnen zorgen dat er 21 procent minder mensen darmkanker zouden krijgen, en 18 procent minder mensen daaraan zouden sterven. In landen die nu al een lagere drempelwaarde gebruiken zouden er 5 procent minder mensen darmkanker krijgen, en 4 procent minder sterven.”

“Dit is bijzonder goed nieuws”, zegt Meijer. Op dit moment kan de nieuwe test nog niet de huidige test van het bevolkingsonderzoek vervangen. “De belangrijkste stap die nog moet worden gezet is dat de test in grote aantallen geproduceerd gaat worden volgens de Europese richtlijnen van diagnostische testen. Hiervoor hebben we het bedrijf CRCbioscreen opgezet om ervoor te zorgen dat mensen in Nederland en daarbuiten zo snel mogelijk kunnen profiteren van deze test. Het invoeren van een nieuwe test in het Nederlandse bevolkingsonderzoek gaat bovendien niet zomaar: partijen als het RIVM en de Gezondheidsraad zullen daar een advies over moeten uitbrengen en uiteindelijk beslist het ministerie van VWS.”

Groot voordeel hierbij is dat de test zo gemaakt is dat die geheel aansluit op de huidige organisatie van het bevolkingsonderzoek. “In de VS hebben ze ook een nieuwe test, maar daarvoor heb je veel meer ontlasting nodig dan het kleine buisje dat deelnemers in Nederland via de brievenbus opsturen. Daardoor hebben we er niets aan voor onze screening. Uit de studie blijkt ook dat onze test kosteneffectief ingevoerd kan worden.”

In deze video vertelt Beatriz Carvalho over de nieuwe darmkankertest.

Dit onderzoek is financieel mede mogelijk gemaakt door KWF Kankerbestrijding, Health Holland, Maag Lever Darm Stichting, Stand Up To Cancer (SU2C) en CRCbioscreen (met steun van The Mark Foundation for Cancer Research en Human+